Tuvalet Geçiş Süreci

Tuvalet eğitimi kelimesi yerine tuvalet geçişi kelimesini kullanmak bu süreç için çok daha doğru olacaktır. Çünkü bu eğitsel bir konu değil, bu bir geçiş dönemi. Hatta bu süreci eğitim olarak isimlendirmenin ebeveynleri daha çok strese soktuğuna inanıyorum. Aslında bu süreç bebeklerin dünyaya geldiği andan itibaren yaşadığı geçişler gibi bir geçiş.

Çocuklar her gelişim döneminden bazı kazanımlar edinerek bir sonraki döneme geçerler. Önemli olan da edindikleri bu kazanımlardır. Tuvalet geçiş sürecinde de önemli olan ne kadar hızlı olduğu değil, gerekli olan kazanımları edinip edinemediğidir. Elbet eninde sonunda tuvaletini tuvalete yapacaktır ama bunun nasıl ve ne şartlarda olduğu onun gelişim sürecini çokça etkileyecektir.

Tuvalet geçiş sürecinin çocuğunuzun gelişimi için önemi, özerklik ve kendi bedenine hakimiyet duygusunun gelişecek olmasıdır. Fakat bunun olabilmesi için süreci onun yönlendirmesine izin vermeli ve onun sinyallerini gören bir yerden ona destek olmalısınız. Bu süreçte çocuğunuzun yaşı değil, hazır oluşu önemlidir. Evladınıza güvenin ve sinyallerine takip edin. O ne zaman hazırsa size mutlaka bunun sinyalini verecektir.

Çocukların 2-4 yaşlarında mesaneleri büyür. Böylece sinyallerini fiziksel olarak fark etmeye başlarlar. Bu sebeple tuvalete geçiş dönemi genellikle bu yaş aralığında olmaktadır.

Bu süreçte önemli konulardan ilki ebeveyn olarak sizin bu geçiş sürecine hazır olmanızdır. Geçiş dönemlerinde bazen zorlu, sancılı zamanlar olabilir. Bu sebeple yaşanabilecek zorlu anlarla baş edebilecek bir ruhsallıkta olmanız çok önemli. Eğer ruhsal olarak gergin, zorlu bir dönemdeyseniz önce kendinizin ihtiyaçlarını karşılamak sonra bu sürece başlamak iyi bir fikir olacaktır. Tuvalet geçişi sürecinde desteğe ihtiyacınız olacağını düşünüyorsanız, öncesinde bu desteği almak süreci yönetirken size faydalı olacaktır. Bu sürecin çocuğunuzun kontrolünde ilerlemesi oldukça önemli. O yüzden öncesinde ebeveynlik tutumlarınız üzerine biraz düşünmek faydalı olacaktır. Eğer kontrolcü bir ebeveynseniz sürekli kendinizi “hadi tuvalete” derken bulabilirsiniz. Bu süreci inatlaşmaya ve zora sokabilir. Unutmayalım ki bu süreç evladınızın özerklik ve kendi bedeninde hakimiyet duygusunu geliştireceği bir dönem. Bu sebeple çocuğunuzun ısrarcı olmadan, sinyalleri takip ederek ona destek olmanıza ihtiyacı var.

Çocuğunuzun tuvalet geçişine hazır olduğunuzu gösterebilecek sinyaller şunlardır;

1.Gündüz uykularından kuru kalkabiliyorsa,

2. Gün içerisinde en az 2 saat kuru kalabiliyorsa,

3. Merdiven basamaklarını çift ayakla sırayla çıkabiliyorsa, bunu yapması bedendeki bilateral hareketinin gelişmiş olduğunu gösterir. Çiş, kaka tutma bırakma da mesanedeki kasların sinyalini fark edebilmesi için bu hareketin gelişmiş olması önemli.

4.En azından çiş geldi gibi 2 kelimelik cümleler söyleyebiliyorsa, kendini ifade edebiliyorsa,

5.Pantolonunu ya da eteğini indirip kaldırabiliyorsa,

6.Bezinden rahatsız olduğuna dair söylemleri ya da bedensel hareketleri varsa,

7.Kakası ya da çişi geldiğinde size söylüyorsa,

8.Tuvalete dair bir merakı varsa,

9.Özellikle kaka anlarında saklanıyorsa, bunlar hazır oluşu ile ilgili size verdiği sinyaller olabilir.

Tuvalet geçişi dönemine çocuğunuzun ve sizin hazır olduğunuza karar verdiğinizde yapmanız gereken şey bunu ona sunmaktır. Onun için külot, lazımlık gibi gerekli kaynakları sağlayıp “Sen de bizim gibi çişin ya da kakan geldiğinde tuvalete yapmayı denemek ister misin?” diye sorabilirsiniz. Eğer hayır yanıtını alırsanız, bekleyip bir süre sonra tekrar sorabilirsiniz. Unutmayın ki bu dönem ona bedeninin hakimiyeti duygusunu verecek, bu yüzden bedeni ile ilgili hayırlarının duyuluyor olması çok kıymetli.

Sürece başladıktan sonra, sürekli hadi tuvalete demek yerine bedenini tanımasına ve ondan gelen sinyalleri görmesine yardımcı olmanızı öneririm. Örneğin; bacaklarını birbirine doluyorsa “Sanırım tuvaletin geldiğini gösteriyorsun, tuvaletin geldiğinde bacakların böyle oluyor” diyerek çocuğunuzun bedenine dikkat vermesini sağlayabilirsiniz. Tuvaletinin gelip gelmediğini sorduğunuzda hayır diyorsa beklemelisiniz. Bu onun bedeni, kontrolün onda olduğunu hissettiğinde sizinle inatlaşmadan tuvaleti geldiğinde tuvalete gidecektir. Fakat hayır demesine rağmen tuvalete götürülürse orada inatlaşma söz konusu olacaktır. Tuvalet geçiş dönemi çocukların en çok özerlik kazanmaya çalıştıkları, en çok hayır dedikleri döneme denk düşer. Burada onunla inatlaşmadan, hayırlarına saygı duyup beklemek çok kıymetli olacaktır. Başlarda kaçırmalar olabilir. Öfkelenmeden bunların olabileceğini, çişi ya da kakası geldiğinde bedeninde nasıl hissettiği üzerine konuşabilirsiniz.

Tuvalet geçişi döneminde bir diğer önemli olan konu ise ödüllerin olmasıdır. Bu süreçte sözcüklerinizle onu cesaretlendirmek ve desteklemek tabi ki çok kıymetli. Fakat hediyeler almayı önermiyorum. Çünkü bunu bir koşula bağlamak, yapmasını istediğiniz şeyi gerçekten nedenini anlayarak yapmasına olanak sağlamıyor. Ucunda bir hediye olduğunda çocuklar kendi sinyalini görmesini öğrenmek yerine hediyeyi almak için bunu yapıyor. Ama bizim amacımız bedeninin sinyallerini görmesi ve bedeninde hakimiyet duygusunun gelişmesi olmalı. Bunun olabilmesi için de çocuğun kendi kontrolünde bu geçişi deneyimliyor olması önemli.

Bu süreçte tuvalet geçişi ile ilgili kitaplar okumak, animasyonlar izlemek, birlikte oyunlarınıza bu sahneyi katmak da faydalı olacaktır. Bunun yanı sıra külotları birlikte seçmek, sevdiği karakter baskılı külotlar almak, lazımlığı birlikte almak süreç için etkili olabilir.

Geçişlerin çocuğunuzun ve kendi sinyallerinizi görebildiğiniz yumuşak bir şekilde olması dileğiyle…

Klinik Psikolog

Seda DÖNMEZ